Hər gün yeni bir kitab

QANUN NƏŞRLƏR EVİ

Qanun.Az | Kitablar | Ədəbiyyat

Giriş

 Səbət

Səbət
İstifadəçi

Giriş
Menyunu bağla

Roman

Kateqoriyalar

Cildi

Müəlliflər

Tərcüməçilər

Əziz oxucu, kitaba epiqraf kimi seçdiyimiz Ç. Çaplinin müdrik kəlamı, məncə, istənilən ön sözdən önəmlidir!..
Ancaq dahi sənətkarın özgə bir aforizmi də var:
"Mən yağışda gəzməyi sevirəm... çünki göz yaşlarımı görən olmur..."
Çox düşündüm və kitab haqda bu ağrılı etirafdan artıq nəsə deməyə söz tapmadım...
Həqiqət gözlə görünmür. Görünən hər şey illüziyadır. İnsan həqiqət kimi bildiyini ilk olaraq düşüncəsində yaradır. Yaxşı, bəs o zaman təməl düşüncəmizin doğru olduğunu necə bilək? İnsana nə lazımdır? Görmək. Niyə? İnanması üçün. Əgər yalnız gördüklərinə inanıb həqiqət kimi qəbul edirsə, görmədiyi, amma eşidib-inandığı nə qədər dərin məsələlər var, deyilmi? Bəs eşidib-bildiklərinin düşüncənə təsiri varmı? Var. Həm də çoxtərəfli təsiri var. Bəs əgər düşüncənə təsiri varsa, o zaman sən necə həqiqi "Sən" ola bilərsən? Xasiyyətin sənin vizit kartındır. Həm cəmiyyət, həm özün üçün. Xasiyyət düşüncəndən yaranan, söz və davranışlarının güzgüsüdür. Xasiyyət cəmiyyətin, sə-nin barəndə çıxardığı hökmdür! Xasiyyət ya səni sən edəndir, ya da heç kim. Xasiyyət sənin müqəddəratındır. Xasiyyətin eşidib və gördüyün düşüncəndən formala-şırsa, bəs düşüncən necə formalaşır? Dünyaya gəldiyin mühitin, ailə və insanların doğru düşüncəyə sahib oldu-ğuna əminsənmi? Bəs kimliyin formalaşması üçün mühit önəmlidirmi?
İş adamı Peter Pavlovskinin Bakı şəhərini içməli su ilə tə-min edən şirkəti var. Hekayənin əvvəlində öldürülən təsisçi haqqında deyilənə görə, şirkətdə doldurulan sulara zəhərli maddə florid qatırmış. Bir təqvim ayında baş verən sevgi, məişət və qətl hadisələri əvvəlcə onun, növbəti aylarda isə ha-disə iştirakçıları dilindən nəql edilsə də, unutmaq olmaz ki, təqvim hər zaman başladığı yerdə bitir.
Bir quş haqda əfsanədə deyilir... Bütün ömrü boyu yalnız bir dəfə oxuyan quşun səsi Yer üzünün ən gözəl, ən təsirli ifası olur. Günlərin bir günü o öz yuvasını tərk edir və tikanlı kol axtarışına çıxaraq onu tapana qədər sakitləşmir. Kolların arasında şərqisini deyə-deyə sinəsini ən uzun, ən iti tikana batırır və ölüm
şərqisini daha böyük əzabla ifa etməyə davam edir. Tikan ürəyini parça-parça etsə də, ağrısına qalib gələrək, ölüm ayağında torağay quşundan, bülbüldən belə, gözəl oxuyur. Yer üzünün yeganə şahanə nəğməsi ölüm bahasına başa gəlir. Amma həmin an bütün dünya nəfəsini saxlayaraq sükuta qərq olur və Tanrı da göylərdə gülümsəyir. Belə çıxır ki, ən gözəl şeylər yalnız böyük iztirablar bahasına başa gəlir... Hər halda, əfsanə belə söyləyir...


Toy ərəfəsində olan gənc Nərminlə nişanlısı Fərhadın qəfil ayrılığı silsilə qətllərlə müşayiət olunur. Əvvəlcə Fərhadın özünün qəzaya düşərək ölməsi xəbəri yayılır. Dalınca Nərminin anası öldürülür. Sonra gənc bir qadın... Daha sonra tanınmış bir həkim... Qatil öldürdüyü adamların ovcunda Nərminə sevgi məktubu göndərir. Beləliklə, şübhələr qəzada öldüyü ehtimal olunan Fərhadın üzərində cəmləşir.
Belə bir vəziyyətdə cinayət-axtarış şöbəsinin rəisi İmran bəy işə başlayır. Nərmin də anasının qatilini tapmaq və ətrafındakı müəmmanı çözmək üçün ona yardım edir. Lakin iş getdikcə çətinə düşür. Hətta İmranın hüquq-mühafizə orqanlarından kənarlaşdırılması ilə nəticələnir. İnadkar qəhrəman isə geri durmur. İşi sona çatdırıb qatili yaxalayır.
Kitabda maraqlı detektiv süjet qarışıq sevgi münasibətləri ilə çarpazlaşaraq mürəkkəb bir düyünə çevrilir. Finala doğru bu düyün açılır və hər şey oxucu üçün aydınlaşır.
Lakin heç kimin gözləmədiyi qeyri-adi bir sürprizlə...
Merrit həyat yoldaşını itirir. Bir gün ona məktub gəlir ərindən ona qədimi mülk qaldığı məlum olur. Merrit ərinin dünyaya gəldiyi, böyüdüyü şəhərə gedir, həyata yenidən başlamaq istəyir. Merrit anasını erkən itirib. Atası cavan stüardessa ilə ailə qurur. Bir oğlu dünyaya gəlir. Lorali Merritdən beş yaş böyükdür. Merrit ögey anasını qəbul etmir. Lorali əri öləndən sonra ögey qızını-Merriti axtarıb tapır, onu öz oğlu ilə tanış etmək istəyir. Həkim Loraliyə xərçəng diaqnozu qoyub. Qadın ömrünün sonuna az qaldığını bilir və istəyir ki, o, həyatdan gedəndən sonra oğlu etibarlı əllərdə olsun. Belə də olur. Tədricən Merrit ögey anası ilə doğmalaşır. Ögey anası ona həyatını dəyişməkdə kömək edir. Merrit mərhum ərinin sirlərini öyrənir, ailəli olduğu vaxtlarda onu yaxşı tanımadığını anlayır.
Patrick Süskindin məşhur romanı “Parfümer”, XVIII əsr Fransasında cərəyan edən unikal və unudulmaz bir tarixçədir. Roman oxucuları qoxuların və onların insan duyğuları üzərindəki təsirinin mistik və qorxunc dünyasına aparır. Əsərin baş qəhrəmanı Jan-Batist Qrenuy qeyri-adi bir duyğuya – mükəmməl qoxuları hiss etmək qabiliyyətinə malikdir. Ancaq o, özünü başqalarından fərqləndirən bir qəribəliklə doğulub: onun öz qoxusu yoxdur. Bu xüsusiyyət Jan-Batistin həyatını və psixologiyasını formalaşdıraraq onu qoxu yaratmaq və mükəmməl ətir əldə etmək üçün axtarışa sürükləyir. Jan-Batist, mükəmməl ətri yaratmaq üçün təkcə təbii materiallarla deyil, həm də insan qoxusuyla işləməyə başlayır. Onun bu məqsədi onu qətllərə sövq edir və o, insan həyatını ətirlərin qurbanına çevirir. “Parfümer” yalnız gərgin və maraqlı bir hekayə deyil, həm də insan əxlaqı, hisslərin təsiri və cəmiyyətin mənəvi dəyərləri haqqında dərin fəlsəfi suallar ortaya qoyur. Süskindin təsvir etdiyi dünya oxucuları həm heyrətləndirir, həm də narahat edir. Bu əsər güclü təsvirləri və qeyri-adi mövzusu ilə həm ədəbiyyat, həm də psixoloji analiz sevən oxucular üçün vazkeçilməzdir.
Təhminə teleaparıcıdır, Zaur isə ziyalı ailədən çıxmış və özünü hələ də təsdiq etməmiş bir gəncdir. Təhminənin yeganə qorxusu Zaurun qalxdığı mərtəbədən geri dönməsidir. Çünki onların sevgisi imkansız görünür. Əslində, onların sevgisini imkansız edən cəmiyyətin dəyişməyən maneələri, “olmaz”larıdır. Beşmərtəbəli evin altıncı mərtəbəsi təsdiq olunmadığı kimi, nə Zaur özünü təsdiq edə bilir, nə də cəmiyyət onların sevgisinə qucaq açmış.

Etan Kanqın uşaqlıqdan başlayan və onu Koreyanın sakit məhəllələrindən Amerikanın səs-küylü küçələrinə, oradan isə həyatını dəyişdirən, dönüş nöqtələrinə aparan hekayəsi , sonunda Etanı öz daxili dünyasına aparır. Bu hadisələr, Evanın qəfildən yoxa çıxması, bir dəftərin qarışıq sətirləri və kainatın gizli işarələri, sevginin, ağrının və bağışlanmanın səyahətidir.
Bu hekayə yalnız iki insanın yollarını deyil, hər oxucunun öz həyatına baxışını dəyişdirəcək. Çünki həyatda heç nə təsadüfi deyil. "Bələdçi" sizi bu mənəvi səyahətin bir hissəsi olmağa, öz həqiqətinizlə üzləşməyə və həyatın dərin qatlarına səyahət edərək yeni perspektivlər kəşf etməyə çağırır.
“Gənc Verterin iztirabları” Götenin ən məşhur əsərlərindən biridir. Bu, yalnız məhəbbət romanı deyil. Onu tarixi əhəmiyyətli kitab səviyyəsinə qaldıran əsərdə nəzərdən keçirilən ciddi problemlərdir: azadlıq sevən şəxsiyyətin insanpərvərliyi ilə azadlıq ideallarına düşmən olan cəmiyyətin qarşılıqlı əlaqəsi.
Qabriel Qarsia Markesin “Yüz ilin tənhalığı” əsəri dünya ədəbiyyatının ən böyük şah əsərlərindən biri hesab olunur. Bu roman təkcə müəllifin deyil, bütövlükdə Latın Amerikası ədəbiyyatının ən təsirli nümunələrindən biridir. Markesin burada fantastik realizmin sərhədlərini genişləndirərək, oxucuları həm real, həm də möcüzəli bir dünyaya aparır.Roman, Kolumbiyada təsəvvür edilən Makondo adlı kiçik bir qəsəbənin və Buendía ailəsinin nəsildən-nəslə ötürülən taleyinin hekayəsini izah edir. Hekayə boyu sevgi, müharibə, xəyanət, ehtiras və tənhalıq kimi mövzular dolğun təsvirlərlə təqdim edilir. Markes, insanın həyatda yaşadığı təcrübələri və emosiyaları həm universal, həm də xüsusi bir məkanda ustalıqla birləşdirir. “Yüz ilin tənhalığı” yalnız bir ailənin və ya bir cəmiyyətin tarixi deyil, həm də insanın tənhalığı, zamanın ötüşməsi və tarixin təkrarlanması ilə bağlı fəlsəfi düşüncələrdir. Romanın dili zəngin, obrazları isə heyrətləndiricidir. Bu əsər, oxucu yalnız məzmunla deyil, həm də müəllifin bənzərsiz
təsvir gücü ilə valeh edir.
Bu kitabda Azərbaycan dövlətinin ədalətli və haqq yolunda apardığı mübarizə, Azərbaycan millətinin hər bir fərdinin, sahəsindən asılı olmayaraq, mərdliklə və başı uca mübarizə aparması vurğulanır. Eyni zamanda, bir Azərbaycan xanımının və Azərbaycan jurnalistinin mərdliyi, öz əsgərinə və zabitinə güvənməsi, ölümə gözünün içinə dik baxması və əsla düşməninə əyilməməsi bu kitabda öz əksini tapmışdır.
Bəzən deyilir ki, itirdiklərimizin və yaşadığımız faciələrin cavabı başqa bir formada həyatımıza mükafat olaraq geri gəlir. Bəs, görəsən, bu hamı üçünmü belədir?
Əsərimizin qəhrəmanı Nərgiz hələ gəncliyindən həyatın keşməkeşli üzüylə qarşılaşmış, arzusunda olmadığı, lakin bilərəkdən sürükləndiyi bir sevgi hekayəsinin baş qəhrəmanı olmuşdur. Bəs, sizcə, o, bütün bunların öhdəsindən gələ biləcəkmi? Əgər gələcəksə, hansı qurbanları verəcək? Gəlin, Nərgizin hələ kiçik yaşlarından başlayıb
ömrünün ahıl çağına qədər, bir ömrünə iki fərqli həyatı necə sığışdırdığına birlikdə şahid olaq, Azərbaycanda başlayıb Fransada bitən sevgi hekayəsini birlikdə oxuyaq!
Kolorado. Leyk dairəsi. Ledvill. Gənc bir qız tükürpərdici qətlin qurbanına çevrilir. Başlanğıcda cinayətin sirri açıldığı düşünülsə də, sonradan hər şey dəyişir. Dünyanın fərqli yerlərində – Latın Amerikasında, Afrikada, Cənub-Şərqi Asiyada bənzər qətllərin qurbanı olan gənc qızların cəsədi tapılır. Leytenant Robert Zukerman hadisələrin arxasındakı sirri tapmaq üçün uzun bir yola çıxır. Silsilə qətllər törədən qatil hər zaman bir addım irəlidədir. Qarşılaşdıqları bir insandırmı? Yoxsa İblis bir daha yer üzünə enib?!...
Əsərin qəhrəmanı olan gənc öz daxili dünyası ilə onu əhatə edən xarici aləm arasında sıxışıb qalmış və bu təzadın yaratdığı mənəvi boşluqda özünə yer axtarmaqdadır. Cəmiyyətin, hətta ailəsinin düşüncə tərzi , mentalitet və sosial stereotiplər onun özü üçün yaratdığı dünyanın qanunları ilə üst-üstə düşmür. Ailəsindən uzaqda , tək-tənha yaşayan A. bu müddətdə kitablarla dostlaşmış, məşhur yazıçıların yaratdığı personajlarla sirdaş olmuşdur. Bəzən hər hansı bir obrazın xarakterik xüsusiyyətləri ilə öz psixoloji vəziyyəti arasında bənzərlik tapır, bu da onun gündəlik həyatına sirayət edir.
Müəllif qəhrəman üçün xüsusi bir ad seçməyib, onu sadecə "A." adlandırmaqla cismən mövcud olan , lakin ruhən yoxluğa düçar olmuş bir insanın heçliyini nəzərə çarpdırmağa çalışmışdır.

Boranlı Yedigey vicdanlı, zəhmətkeş bir insandır. O öz yüksək mənəvi borcuna sadiqdir. Romanda qəhrəmanın taleyi müasir dövrün bir sıra sosial-mənəvi problemləri ilə paralelləşir. Yüz illərin o üzünə xəyali səyahət bu günü şərtləndirir. Bu gün isə bütün bəşəriyyətin sabahına qapı açır. Bütün zamanlarda əmin-amanlığın, xeyirxahlığın və humanizmin təntənəsi bəşəriyyətin ən böyük qələbəsi kimi səciyyələnir.

Jül Vernin yaradıcılığında “Sirli ada” romanı xüsusi yer tutur. “Sirli ada” əsəri hava şarı ilə əsirlikdən qaçmış mühəndis Sayrus Smit və onun dörd yoldaşının qəza nəticəsində kimsəsiz adaya düşmələrindən və oradakı macəralarından bəhs edir. Yazıçının kolonistlər adlandırdığı bu insanlar adadakı həyatlarından razıdırlar. Bu azad insanlar (azad yaşamağa layiq insanlar) Riçmondda quldarların əhatəsində qalmaqdansa, adada yaşamağı üstün tuturlar. Bu isə Amerikada vətəndaş müharibəsinin böyük dəhşətlərindən xəbər verirdi.
Yazıçı “Sirli ada” sakinlərinin ayrı-ayrı xüsusiyyətlərini qeyd etsə də, bütövlükdə onları mərdlik, mübarizlik, gözütoxluq, ən əsası isə etibarlılıq birləşdirir. Kolonistlər, onlara çoxlu yaxşılıqlar etmiş, dəfələrlə onları böyük təhlükələrdən qoruyan sirli adamı tapıb ona təşəkkür etmək üçün heç bir fədakarlıqdan çəkinmir, onu tapmaq üçün adanı ələk-vələk edirlər.




Tomla dostlarının başına maraqlı, qorxulu və əyləncəli hadisələr gəlir. Macəra axtaran uşaqlar kimsəsiz adada tufana düşürlər, geri qayıdanda isə özlərinin dəfn mərasiminə gəlib çıxırlar. Tomla Hekin qəbiristanlıqda təsadüfən şahidi olduqları bir qətl hadisəsi onların sonrakı taleyinə həlledici təsir göstərir. Uşaqlar işin üstünü açmaqla dar ağacına sürüklənən günahsız insanı xilas edirlər. Bu isə sonradan onların təqib olunmasıyla nəticələnir. Uşaqları izləyən qatil sonda özü qurbana çevrilir. Qatili güdən dostlar qorxunc cinayətlərin qarşısını alırlar. Böyük Amerika yazıçısı Mark Tvenin (1910) “Tom Soyyerin macəraları” romanı dünya uşaq ədəbiyyatının incilərindən sayılır.

Quraqlıqdan əziyyət çəkən Odakkan Hildə yaşayan bir qocaya keçi balası hədiyyə olunur. Kasıb qocanın arvadı Punaçi adlandırdığı çəpişi dərhal qəbul edir. Çəpiş onların həyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilir. Punaçinin körpəlik illəri keçdikcə valideyn məhəbbəti yavaş-yavaş aradan qalxır və münasibətlərdə dəyişiklik yaranır. Punaçi başa düşür ki, o, əhliləşdirilmiş bir heyvan kimi burada bala doğmaq və süd vermək məcburiyyətindədir. Quraqlıq artdıqca yaşlı kişi və qadın daha da yoxsullaşır. Onların heyvan yoldaşları, o cümlədən Punaçi ilə münasibətləri gərginləşir. Müəllifinə şöhrət gətirən roman yaşamaq uğrunda əzabla və səbirlə mübarizə aparan heyvanlardan bəhs edir.
Nəşr edildikdən sonra Avropada böyük ajiotaj yaradan əsərin arxa fonunda çox böyük ictimai-siyasi-mədəni tənqid dayanır. Təkcə ədəbi yaradıcılığı ilə deyil, siyasi fəaliyyəti ilə də seçilən, həyatının sonuna qədər kommunizmə, sol ideyalara sadiq qalan portuqal yazıçının bu romanı yeni dövrə, kapitalizmə və onun gətirdiyi naqisliklərə qarşı yazılmış möhtəşəm əsərlərdən biri sayılır. Amma ədəbi əsəri təkcə hansısa ideologiyanın çərçivələrində şərh eləmək də düzgün olmazdı.
Dahiyanə “Korluq” romanını oxuyan istənilən dünyagörüşə sahib oxucu orada özü üçün faydalı, öz dünyasının qaranlıq bucaqlarına işıq salan fikirlərlə qarşılaşacaq. Bu roman müasir ədəbiyyatın şedevrlərindən biri sayılır.

İvan Qonçarovun “Oblomov” əsəri XIX əsr Rusiya ədəbiyyatının ən mühüm realist romanlarından biridir. Əsərin baş qəhrəmanı İlya İlyiç Oblomov, varlı bir torpaq sahibinin oğlu olaraq dünyaya gəlmiş, lakin passiv və fəaliyyətsiz bir həyat tərzi keçirmişdir. Roman onun hərəkətsizliyini, həyat qarşısında zəif iradəsini və tənbəlliyini tənqid edərək “Oblomovluq” adlı fenomenin yaranmasına səbəb olur, bu da insanın tənbəllik, məsuliyyətsizlik və süstlük içində keçirdiyi həyat tərzini ifadə edir.
Oblomovun yaxın dostu Ştolts isə onun tam əksidir – fəal, çalışqan və həyatını məqsədlərə doğru yönəldən bir insan olaraq təsvir olunur. Bu iki xarakterin müqayisəsi ilə Qonçarov, Rusiya cəmiyyətindəki sosial və mənəvi problemlərə işıq tutur və oxucunu hərəkətsizliyin və həyata dərin bağlılıqdan uzaq qalmağın nəticələri üzərində düşünməyə dəvət edir. Roman, insanın daxili dünyasını və dəyişən dəyərlər qarşısında zəif iradəli insanların necə təsir altında qaldığını ustalıqla əks etdirir.
 


Alisiya Berenson adlı məşhur rəssam həyat yoldaşı Qabrieli öldürəndən sonra danışmır. Hətta məhkəmədə də özünü müdafiə etmək üçün bir kəlmə söz demir. Fikrini ifadə etmək üçün o, “Alkesta” adlı avtoportret çəkir. Bu şəklə nə üçün “Alkesta” adı verdiyi uzun müddət qaranlıq qalır. Məhkəmə Alisiyanın psixi vəziyyətini nəzərə alıb onu psixiatrik xəstəxanaya göndərir. O, orada da heç kimlə ünsiyyət qurmur. Teo Faber adlı psixoterapevt onu danışdıracağına söz verir. Gec də olsa, o, istəyinə nail olur. Alisiya qətldən bir neçə ay qabaq yazmağa başladığı gündəliyi Teoya verir. Bu gündəlik çox şeyi açıb göstərir.
Əsər gözlənilməz sonluqla bitir.

Yonqhe qarabasmalarla qarşılaşana qədər əriylə adi, sakit həyat yaşamaqdaydı. Lakin birdən-birə yuxularında peyda olan qanlı səhnələr düşüncələrini qıcıqlandıraraq onu özündən çıxarır. Yonqhe beynini bu qarabasmalardan xilas etmək üçün ət yeməkdən imtina etmək qərarına gəlir. Ciddi ictimai-əxlaq qaydalarının hökm sürdüyü cəmiyyətdə bunu insanlara başa salmaq o qədər də asan deyil. Əri, cəmiyyət, ailə bunu ağılsızlıq kimi qarşılayaraq qadını fikrindən daşınmağa məcbur etmək istəyirlər. Yonqhe isə get-gedə daha da artan inadkarlıqla özünün bitki mənşəli olduğuna inanmaqda və ətrafdakıların gözündə deyildiyi kimi – “ağlını tamam itirməkdədir”. Onun səssiz üsyanı daha da ciddi dağıdıcı nəticələr doğurmağa başlayır, dava-dalaşa, sui-istifadəyə, xəyanətə, insan altşüurunun gizli xətlərinin qabardılmasına gətirib çıxardır. Yonqhe özü üçün müqəddəs hesab etdiyi seçiminində təkid edir. Zehninin də, bədəninin də artıq tamamilə başqalaşması onun həyatı üçün təhlükəli hal almağa başlayır və onu faciəvi sonluğa aparır.
Hər şey çox qısa bir zamanda baş verir. Ortatəbəqəli bir fransız təsadüf nəticəsində Əlcəzairdə bir ərəbi öldürür. O özünü addım-addım ölümə aparan prosesi laqeyd şəkildə izləyir. Roman boyu başqalarının adı xatırlandığı halda, əsərin qəhrəmanının adını belə öyrənə bilmirik. Bəli, burada Kafkanı xatırlamaq lap yerinə düşür. “Yad” müəllifin adı çəkilən kimi ilk ağıla gələn əsərdir. O, təkcə ədəbi yox, həm də fəlsəfi düşüncədə yeni istiqamət yaratmış nümunələrdən sayılır.

Abunə Ol