Aleksandr İsayeviç Soljenitsın (11 dekabr 1918; Kislovodsk, Stavropol diyarı - 3 avqust 2008, Moskva) — 1970-ci ildə ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı almış rus yazıçısı.1942-ci ildə universitet dərəcəsini almışdır. O, 1939-1945-ci illər arasında dörd il sovet ordusunda xidmət edib. 1942-ci ildə II Dünya Müharibəsində kapitan rütbəsi ilə xidmət etmişdir. İkinci Dünya Müharibəsində iştirak etmişdir. Lakin cəbhədə olarkən yazdığı məktublarda İosif Stalini tənqid edəndə həbs edilir və 8 il cəza düşərgəsinə məhkum edilir. O, iddia edirdi ki, Sovet İttifaqı Adolf Hitlerlə güzəştə getməyin yolunu tapmaq müharibənin qarşısını ala bilər, ona görə də müharibə nəticəsində Sovet xalqının məruz qaldığı dağıntılara görə Stalin Hitlerdən daha çox məsuliyyət daşıyır. Müharibə başa çatdıqdan sonra Moskva yaxınlığındakı həbsxanaya salınan Soljenitsın 1950-ci ildə Qazaxıstanın Ekibastus şəhərində siyasi məhbuslar üçün xüsusi düşərgəyə göndərilir və üç il orada qalır. Sonrakı illərdə persona non-qrata elan edildiyi üçün sürgünə göndərildi.Soljenitsının romanlarında onun həbsxanada və müharibədə yaşadıqlarını təsvir edir. "İvan Denisoviçin həyatında bir gün" (1962) və "Birinci dairə" (1964) filmlərində həbsxana səhnələri var. Cancer Ward (1966) xəstəxanada cərəyan edir. Həbsxana və xəstəxana obrazlarından sosial simvol kimi istifadə edən müəllif inqilabi ideallarla sərt siyasi reallıqlar arasındakı ziddiyyəti göstərir. Onun qəhrəmanları istibdad və zülm üzərində şərəfin qələbəsini ifadə edir. Bu kontekstdə Soljenitsın “Qırmızı çarx” adlı dörd cildlik uzun tarixi roman hazırladı. Birinci cild, avqust 1914 (1971) 1914-cü ildə I Dünya Müharibəsini təsvir edir. 1917-ci il Oktyabr İnqilabının tarixi mənasını vurğulayan bu romanın genişləndirilmiş və redaktə edilmiş nəşri 1989-cu ildə nəşr edilmişdir. İkinci cild 1916-cı ilin noyabrında 1993-cü ildə nəşr edilmişdir. 1960-cı illərin sonu, 1970-ci illərin əvvəllərində Sovet hökuməti Soljenitsini romanlarında ölkəsini alçaltmaqda günahlandırdı və 1973-cü ildə Parisdə nəşr olunan üç cildlik “Qulaq arxipelaqı, 1918-1956” romanından sonra bu təzyiqləri artırdı. Bu kitab sovet əsir düşərgələrinin tədqiqi idi. Qulaq arxipelaqının iki cildi 1975-ci ildə, üçüncü cildi isə 1976-cı ildə nəşr edilmişdir. Soljenitsın "Görünməz müttəfiqlər" (1971) və "Palıd və buzov" (1975) avtobioqrafiyalarında Sovet İttifaqında yaşadığı son illərdən bəhs edib. 1990-cı ildə Sovet hökuməti yazıçının vətəndaşlığını bərpa etdi və Soljenitsın 1994-cü ildə Rusiyaya qayıtdı. O, 2008-ci il avqustun 3-də Moskvada atasının evində 89 yaşında ürək çatışmazlığından vəfat edib. 2007-ci ildə Rusiya prezidenti Vladimir Putin ona mükafat verib.
