Hər gün yeni bir kitab

Müəllif öz sevimli qəhrəmanına yenidən qayıdır. O, dünyaca məşhur “Ovod” romanında Cənubi Amerika sərgüzəştlərindən qısaca bəhs etmişdi. On üç il sonra eyni mövzunu ətraflı işləyir. İtaliyada ölümdən xilas olan Ovod başqa adla bu materikə qaçır. Orada əzilən xalqların azadlıq mübarizəsinə qoşulur. Sevdiyi hər kəsdən xəyanət görən qəhrəman intihara meyllidir. Hissləri xeyli korşalıb. Amma yenə də dostlarını sevə, düşmənlərinə nifrət edə bilir. Onun həyatı yalnız başqa insanların azadlığı və xoşbəxtliyi uğrunda mübarizədən ibarətdir.
Böyük oxucu sevgisi qazanan romanın enerji ilə aşıb-daşan Azərbaycan gəncliyi üçün də maraqlı olacağı şübhəsizdir.

Yevgeni Onegin (Aleksandr Puşkin)

5.59

“Yevgeni Onegin” Puşkinin ən sevimli əsəridir. Burada şairin bütün həyatı, gözəl hissləri, fikir və idealı ifadə olunub. Onegin obrazı böyük ümumiləşdirici qüvvəyə malikdir. Oneginin xarakterində Puşkin zəmanəsinin zadəgan-mülkədar gənclərinin keçdiyi yolu böyük sənətkarlıqla göstərə bilib. Tatyana obrazı dərin və mənalıdır. O, öz zövqü, əxlaqi görüşlərində möhkəmdir, yenilməzdir. Lakin bu mühit sağlam ruhlu gəncləri mənən şikəst edir, onları həyatın qaranlıq guşələrinə atır. Tatyana müstəqilliyə can atsa da, mənsub olduğu zümrənin kobud qanunları ilə üz-üzə gəlməli olur. Bu mühit gənc nəsil üçün qaranlıq bir zindan idi.

İqlimlər (Andre Morua)

9.19

Filip gözəl, lakin etibarsız Odilə dəlicəsinə aşiq olur və ailəsinin etirazına rəğmən onunla evlənir. Az keçməmiş qısqanclıq ailənin dağılmasına səbəb olur. Ürəyi sınan Filip ikinci dəfə İzabel adlı xanımla ailə qurur. İzabel sədaqətli və səmimidir. Ancaq bütün bu keyfiyyətlər də ailəni xoşbəxt edə bilmir. Filip ilk evliliyindən çəkdiyi əzabları bu dəfə ikinci həyat yoldaşına yaşadır. İzabelsə nikahını xilas etmək üçün dürüstlük və qətiyyət nümayiş etdirir. Bu, sevginin dinamikasına qeyri-adi təzadlı təsir göstərir. Fransada və Avropada ən çox oxunan roman Tolstoyla mübahisəsiz rəqabət aparır. O, incə, lakin dərin psixoloji anlayışlarla doludur.

Dəniz zəhmətkeşləri (Viktor Hüqo)

11.99

Viktor Hüqonun bu romanı bir nağılı xatırladır: müflisləşmiş gəmi sahibi öz qardaşı qızını olduqca çətin bir işin öhdəsindən gələ biləcək igidə ərə verəcəyini bildirir. Həmin igid fırtınanın iki qayanın arasına sıxışdırdığı paroxodun mühərrikini çıxarıb gətirməlidir. Onun qardaşı qızı Derüşettada könlü olan Jilyat adlı gənc bir an belə tərəddüd etmədən bu işi öz üzərinə götürür və qayığı ilə dənizə çıxır. Fırtınalı dənizdə katorqa əməyi ilə keçən iki ay... Jilyat gecə-gündüz çalışır, açıq səmada yatır, aclıq və susuzluqla mübarizə aparır, dənizin görünməz gücləriylə savaşa çıxır.

Amma bütün bunları o heç də, sadəcə, Derüşetta ilə evlənmək və ya şöhrət qazanmaq üçün etmir. O, anadan dənizçi doğulub, o, dənizi sevir, dənizi anlayır. Bəs bu amansız mübarizədən kim qalıb çıxır? Jilyatmı, yoxsa dəniz?

“Dəniz zəhmətkeşləri” okeanın nəfəsinin duyulduğu bir romandır. Romanda La-Manş arxipelaqı dənizçiləri və balıqçılarının tufanlarla, köpüklü dalğalarla, sivri qayalarla dolu dəniz həyatının möhtəşəm mənzərəsi təsvir olunur.

Əcəl zəngi (Ernest Heminquey)

Əsərin qəhrəmanları Robert Cordan və Mariya arasındakı təmiz, ülvi məhəbbət hissləri parlaq boyalarla əks etdirilmişdir. Böyük rus yazıçısı Konstantin Simonov “Cordan və Mariyanın faciəli məhəbbətinə həsr olunmuş səhifələri E.Heminqueyin bütün yaradıcılığında ən güclü, ən yüksək, ən saf və təmiz səhifələr” kimi qiymətləndirmişdir.

Roman faşizmə qarşı təkcə yazıçı qələmi ilə deyil, əldə silah əsgər kimi döyüşən bir insan tərəfindən yazıldığından, oradakı hadisələr o qədər canlıdır ki, özünü həmin hadisələrin mərkəzində hiss edir, əsərin qəhrəmanlarının yaşadıqlarını təkrar yaşayırsan. XX əsr dünya ədəbiyyatında xüsusi yeri olan məşhur Amerika yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Ernest Heminqueyin (1899-1961) müharibə mövzusunda qələmə aldığı «Əcəl zəngi» romanı təkcə yazıçının öz yaradıcılığında deyil, ümumiyyətlə dünya ədəbiyyatı tarixində bu mövzuya həsr olunmuş ən sanballı ədəbi nümunələrdən biri sayılır

IX Karlın hakimiyyət tarixçəsi (Prosper Merime)

Bu kitab məşhur novella ustası Prosper Merimenin yeganə tarixi romanıdır. Roman Fransa tarixinə qanla yazılmış XVI əsrdə baş verən dini-vətəndaş müharibəsindən bəhs edir. Əsərin qəhrəmanı tarixi dövrdür, vətəndaş müharibəsinin hələ də sönməyən alovları, insanı qardaş qatilinə çevirən bir dövr- surətlər isə cəmiyyət adlanan toplunun ayrı-ayrı iştirakçılarıdır. Əsərin süjet xətti bu dövrə təsadüf edən, Bernar Merjinin başına gələn sərgüzəştlərdən ibarətdir. Zəmanəsinin qurbanı olan müsbət və gənc qəhrəman Bernar amansız döyüş zamanı özü də bilmədən sevimli qardaşının qatilinə çevrilir. Macəralarla dolu roman oxucunu Fransa cəmiyyətində baş verən hadisələrin müşahidəçisi və xəyali iştirakçısı edir.

Tereza Raken (Emil Zolya)

XIX əsr klassik fransız naturalist nəsrinin parlaq və ziddiyyətli simalarından biri olan Emil Zolyanın (1840-1902) “Tereza Raken” (1867) romanı 150 il ərzində müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq, oxucular tərəfindən

maraqla qarşılanıb. Ehtirasın doğurduğu cinayət və qatillərin cinayətdən sonrakı psixoloji sarsıntıları, peşmançılıq və özünə haqq qazandırmaq cəhdi roman boyu oxucunu arxasınca aparır. Romandakı sevgi, iki insanın bir-birinə öyrəşməyi üzərində qurulub. Xalası xanım Rakenin istəyi əsasında xalası oğlu, xəstəhal və iyrənc Kamillə evlənməyə məcbur olan Tereza ərinin dostu Loranın simasında sevginin və ehtirasın gerçək dadını çıxarmaq istəyir, amma arada divar kimi olan Kamill bu yaxınlığa böyük maneədir. Məşuqlar Kamilli aradan götürməklə azadlığa qovuşacaqlarını güman edirlər, lakin hər şey əksinə olur. Kamillin kabusu onları bir an belə rahat buraxmır və sonunda...

“Həyat – içindəki səhifələri dəyişmək mümkün olmayan kitabdır!”

Muncuq oyunu (Herman Hesse)

Nobel mükafatı laureatı Herman Hessenin “Muncuq oyunu” romanı planetimizin bütün oxucuları üçün böyük bir kəşf sayıla bilər. Yazıçının bu əsərdə yaratdığı ölkəyə yalnız ən istedadlı alimlər və məqsədyönlü insanlar düşmək iqtidarındadır. Bu məmləkətin bütün institutları insan təfəkkürünün ən mükəmməl yaradıcı məhsullarını vahid bir külliyyata yığan Oyuna tabedir.

Solomon nəğməsi (Toni Morrison)

12.72

Qaradərili olsa da, imkanlı ailədə dünyaya göz açan və tamahkar atasının, sevgidən məhrum anasının himayəsində “yağ içində böyrək kimi” böyüyən, həmyaşıdlarından fərqli həyat sürən Südəmərin ərköyünlüyü get-gedə harınlığa çevrilir... Və xəyalındakı qızıl sorağıyla evlərindən xeyli uzaqlara – dədə-baba yurduna üz tutur. Burada isə gözləmədiyi halda, öz əcdadlarının izlərini aşkarlayır... Heç demə, Amerikanın ayrı-ayrı ştatları da, şəhər-qəsəbələri də, dağ-dərələri də elə onun ulu baba-nənələrinin, mənsub olduğu nəsil-qəbilənin, torpağın adını daşıyırmış... Beləcə, geriyə qızıldan da qiymətli sərvətlə – əcdadları haqqında xatirələr və zatı-kökü haqqında ilginc həqiqətlərlə dönür... Bu onun həyatını büsbütün dəyişir... Və daha çox gerçəkliyə qovuşmaq – gec də olsa, öz kökünə qayıtmaq, əski nəsil-nəcabətinə tapınmaqdan ötrü özünü mövcud ab-havanın ağuşuna atır – həyatı yarıda qırılacaqsa belə... “Çünki o, artıq bilirdi – Şalimarın bildiyini dərk edirdi, Solomonun qayəsini əxz edirdi – yetər ki, özünü havanın ağuşuna verəsən, onda onu fəth edə bilərsən!”

Alçaldılmış və təhqir edilmiş insanlar (Fyodor Dostoyevski)

Vanya zavallı mülkədar İxmenevin ailəsində, onun qızı Nataşa ilə birgə tərbiyə alıb. İxmenevin varlı malikanə qonşusu Knyaz Volkovski onun yaxşı təsərrüfatçı olduğunu görüb malikanəni idarə etməyi ona tapşırır. Sonra oğlu Alyoşanın tərbiyəsi ilə məşğul olmağı xahiş edir.

Hadisələr də elə Alyoşanın İxmenevin evinə gəlməsindən başlayır. Şayiə yayılır ki, İxmenev qızı Nataşanı Alyoşaya ərə vermək istəyir, lakin Knyaz Volkovski bu izdivacın əleyhinədir. Alyoşa ilə Nataşa valideynlərindən gizli ailə qurmaq istəyir.

İş burasındadır ki, Vanya da Nataşanı sevir...

Romanın əsasında psixoloji realizmin leytmotivi sayılan insan iztirabları, tapdalanmış və təhqir edilmiş şəxslərin faciəsi dayanır. Əsərdə "Yüksək cəmiyyət”in "kiçik insanlar"a verdiyi maddi və mənəvi işgəncələr təsvir olunur.

Roman yazıçı sürgündən qayıtdıqdan sonra yazılıb və onun sağlığında üç dəfə nəşr edilib.

Dəmir daban (Cek London)

Məşhur fizik Kanningemin qızı olan Eviz sosialist Ernest Everqardla evlənməklə müasir cəmiyyətin iqtisadi əsaslarını dərindən öyrənərək, fəhlələrin ağır vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün əri ilə birlikdə amansız sərt mübarizə aparır. O, ABŞ-dakı oliqarxların hakimiyyətini "Dəmir daban" adlandırır. Romanda 1917-ci ilin payızı Çikaqoda üsyanın yatırılması zamanı törədilən məşhur qətliamın təsviri verilir.

Cek Londonun "Dəmir daban" əsəri XX əsr Amerika inqilabçısı Eviz Everqardın avtobioqrafik əlyazmasıdır. Roman milli bestseller kimi 1933-cü ildən sonra məşhurlaşdı. Bu əsərin üstünlük və nöqsanları barədə məşhur yazıçı Corc Oruell əsaslı fikirlər söyləmişdir. 1945-ci ildə o, roman haqqında oçerk dərc etdirərək əsərdə nəql etmənin zəifliyini vurğulamış və romanda rast gəlinən peyğəmbərcəsinə öncəgörmələri qiymətləndirmişdir. O demişdir: "London bəzi münasibətlərdə digər öncəgörənlərə nisbətən daha haqlıdır. O, yaxşı hekayəçi və yetərincə ardıcılı olmayan sosialist idi". Məşhur fizik Kanningemin qızı olan Eviz sosialist Ernest Everqardla evlənməklə müasir cəmiyyətin iqtisadi əsaslarını dərindən öyrənərək, fəhlələrin ağır vəziyyətini yüngülləşdirmək üçün əri ilə birlikdə amansız sərt mübarizə aparır. O, ABŞ-dakı oliqarxların hakimiyyətini ‘Dəmir daban’ adlandırır. Romanda 1917-ci ilin payızı Çikaqoda üsyanın yatırılması zamanı törədilən məşhur qətliamın təsviri verilir.

Dəniz canavarı (Cek London)

“Dəniz canavarı” Cek Londonun ən oxunaqlı romanlarından biridir. Müəllif uşaq vaxtlarından dənizi sevdiyi üçün mənzərələri sənətkarlıqla təsvir edib, buradakı təhlükəli anları təbii şəkildə qələmə alıb.

Əsərin əsas qəhrəmanı Canavar Larsen dəniz pişiyi ovu ilə məşğul olan “Kabus” yelkənli gəminin kapitanıdır, o, yalnız özünün fiziki gücünə arxalanır, mərhəmətin nə olduğunu bilmir, heyvan xislətli, kobud bir dənizçidir. İnsan öldürmək onun üçün heç nədir, heç kimi bağışlamır, tətbiq etdiyi cəzaları insanları öldürməklə sona yetirir. Əsər həm də onunla mübarizə aparmaq məcburiyyətində qalan gənc alimlər Hemfri Van-Veyden və Mod Brüsterin möhkəm iradələrindən bəhs edir.

Dirilmə (Lev Tolstoy)

Tolstoy bu əsərində insanlar tərəfindən hazırlanmış qanunların həmişə qüsurlu olduğunu və kilsə təşkilatlarının ikiüzlülüyünü çatdırmağa çalışmışdır. Bu əsərdə də, digər romanlarında olduğu kimi, yazıçını maraqlandıran əsas məsələ insan məsələsidir. Əgər "Hərb və Sülh" romanında Tolstoy "xalq fikrini", "Anna Karenina"da "ailə fikrini" əsas götürmüşdüsə, "Dirilmə"də onu cəmiyyət məsələsi düşündürür və öz qəhrəmanlarını cəmiyyət fonunda təsvir edir. Onun qəhrəmanlarının başına gələn fəlakətlər ilk növbədə onların yaşadıqları cəmiyyətlə, bürokratik dövlət sisteminin yaratmış olduğu həyatla bağlanılır.

Ağ diş (Cek London)

5.12

Povest yarı canavar balası olan itin başına gələn əhvalatlardan bəhs edir. Yazıçı bu povestində itin daxili aləmini, onun hər bir hissiyatını ustalıqla qələmə almışdır. Ağ diş öncə acınacaqlı həyat sürür, lakin əsərin sonuna yaxın o, xoşbəxt həyata nail olur. Bu əsərdə ədib öz fikirlərinə də yer vermişdir. Bu isə "Ağ diş"i oxunaqlı edən amillərdən biridir. Cek London bu əsəri ilə demək istəyir ki, heyvanla insan arasında fərq yoxdur. Yəni heyvanda insan kimi şüura sahibdir, düşünür və hər bir hissi duya bilir. Əsərdə həmçinin insanın vəhşiliyi, onun ədalətsiz həyat qanunları pislənir və yazıçı bu əsərlə insanın heyvandan daha vəhşi olduğunu bildirmək istəyir..

Gülən adam (Viktor Hüqo)

11.92

Böyük fransız şairi, yazıçısı və dramaturqu Viktor Hüqonun bütün əsərləri romantizmin şəfəqinə bürünüb. «Gülən adam» romanını Hüqo siyasi düşüncələrinə görə sürgün edildiyi Channel adalarında 15 ay ərzində yazmışdır.

«Gülən adam» romanında yazıçı öz qəhrəmanı Quinplenin uşaq vaxtı oğurlanmasını, quldurlar tərəfindən eybəcər hala salınmasını və yarmarka aktyorluğundan parlamentdə lord vəzifəsinə oturmasını təqib edir.

Netoçka Nezvanova (Fyodor Dostoyevski)

4.79

Əsərdə Sankt-Peterburqda kasıb bir həyat tərzi keçirərək yaşayan bir qızın həyatından danışılır. Yetim qalan bu qız daha sonra varlı bir ailə tərəfindən övladlığa götürülür. Ögey bacısı Katya ilə tanış olduqdan sonra onu sevməyə başlayır. Lakin bir gün Katya valideynlərinin təkidi ilə Moskvanı tərk etmək məcburiyyətində qalır və qarşıdakı 8 il ərzində Netoçka Katyanın böyük bacısı ilə yaşamağa məcbur olur. Get-gedə Katyanın bacısı Netoçka üçün ana rolunu oynayır. Əsər bu iki qız yenidən görüşmədən gözlənilmədən sona çatır.

Stepançikovo kəndi və sakinləri (Fyodor Dostoyevski)

Fyodor Dostoyevski “Stepançikovo kəndi və sakinləri” povestini iki il ərzində yazıb. Əsər 1859-cu ildə “Отечественные записки” jurnalında dərc olunub. 1860-cı ildə əsər dəyişiklik olmadan ayrıca kitab şəklində çap edilib.

Yazıçının ölümündən sonra povest populyarlıq qazanıb, Foma Fomiç isə məşhur ədəbi qəhrəmana çevrilib.

Əsərin baş qəhrəmanı istefada olan polkovnik Yeqor İlyiç Rostanyev xeyirxah, alicənab bir insandır, amma yumşaq xarakterə malik olduğundan çox tez təsir altına düşür. O, gözlənilməz halda Stepançikovo malikanəsini miras olaraq alır və uşaqları, eləcə də yaşlı anası Kraxotkina ilə oraya köçür. Dul qadın Kraxotkina himayə etdiyi Foma Fomiçi də malikanədə onlarla birlikdə yaşamağa dəvət edir. Foma Fomiç özünü məşhur filosof, müəllim və yazıçı elan edib öz şəxsiyyətinə qeyri-adi dərəcədə hörmət və ehtiram tələb edir. Özü öz evində ürəyi istədiyi kimi yaşaya bilməyən Yeqor İlyiç isə hətta sevdiyi qadına belə ürəyini açmaq ixtiyarına sahib deyil...

Titan (Teodor Drayzer)

11.92

Teodor Dreiserin “Arzular trilogiyası”na daxil olmuş ikinci romanı sayılan “Titan” əsərində biznesmen Çarlz Yerksin prototipi olan Frenk Kaupervudun həyatından bəhs edilir. Roman trilogiyanın “Maliyyəçi”sinin davamında, hələ tamamlanmamış “Dözümlülük”dən isə əvvəl baş verən prosesləri özündə əks etdirir. Çikaqoya yeni həyat yoldaşı ilə köçən Kaupervudun planı rəqiblərini siyasi çəkişmələr zamanı iflas etdirərək küçə dəmiryol xətlərini ələ keçirməkdir. Arzusunu reallaşdırmaq yolunda qarşısına çıxan maneələrdə, zaman-zaman yaşadığı sevgi macəralarında, ictimai qınaq obyekti olan zamanlarda “Titan” daim Kaupervudu izləyir.

Cenni Herhardt (Teodor Drayzer)

8.79

Amerikan ədəbiyyatında realizmin ən görkəmli nümayəndələrindən biri, tanınmış yazıçı, ictimai xadim Teodor Drayzerin "Cenni Herhardt" romanında pulun, kapitalın, var-dövlətin cövlan etdiyi bir dünyada Cenni kimi sadə insanların taleyini, davranışını, həyatını, mənəviyyatını pozan Amerika həyat tərzi, inhisarçı kapitalizm tənqid edilir. Burjua cəmiyyətinin mənəvi faciəsi yazıçının sosial-realizm prizmasında dolğun boyalarla əks olunur.

Kerri Bacı (Teodor Drayzer)

Teodor Drayzerin bestsellərə çevrilən “Kerri bacı” romanında, qadın xoşbəxtliyinə aparan yolun təmiz və şərəfli, bu yolla gedənin isə ləyaqətli, namuslu, günahsız olduğunu vəsf edən Amerika həyat tərzi, sadə insanların mənəviyyatını pozan, onların saf, bakirə əxlaqına təcavüz edən burjua cəmiyyəti tənqid edilmişdir.

“Kerri bacı” insan psixologiyası və cəmiyyətin təzadları baxımından olduqca maraqlı bir əsərdir.

Qumarbaz (Fyodor Dostoyevski)

Müəllif bu romanı iyirmi gün ərzində diktə edib. Çünki onun qumar borcu vardı. Təkcə öz pullarını deyil, rəfiqəsinin də olanqalanını uduzmuşdu. Romanı vaxtında çatdırmasa, nəşriyyatdan heç nə ala bilməyəcəkdi. Qoyulan vaxtda əsəri yalnız stenoqrafçının köməyi ilə yazmaq olardı. Belə də oldu və bu roman ərsəyə gəldi.

Baş qəhrəman Aleksey İvanoviç generalın ögey qızına aşiqdir. O, ilk dəfə rulet oynamağa da sevdiyi qızın xahişi ilə gedir. Özü də fərqində olmadan getdikcə bu oyunun aludəsinə çevrilir. Bir tərəfdə həyatından çox sevdiyi qız, digər tərəfdə həyatını təslim etdiyi qumar oyunu... Bu labirintdən çıxış yolu axtararkən tale, həyat yolu, mənəvi azadlıq barədə fəlsəfi fikirlərə qapılır

Dorian Qreyin portreti (Oskar Vayld)