Hər gün yeni bir kitab

QANUN NƏŞRLƏR EVİ

Qanun.Az | Kitablar | Ədəbiyyat

Giriş

 Səbət

Səbət
İstifadəçi

Giriş
Menyunu bağla

Roman

Kateqoriyalar

Cildi

Müəlliflər

Tərcüməçilər

Alisiya Berenson adlı məşhur rəssam həyat yoldaşı Qabrieli öldürəndən sonra danışmır. Hətta məhkəmədə də özünü müdafiə etmək üçün bir kəlmə söz demir. Fikrini ifadə etmək üçün o, “Alkesta” adlı avtoportret çəkir. Bu şəklə nə üçün “Alkesta” adı verdiyi uzun müddət qaranlıq qalır. Məhkəmə Alisiyanın psixi vəziyyətini nəzərə alıb onu psixiatrik xəstəxanaya göndərir. O, orada da heç kimlə ünsiyyət qurmur. Teo Faber adlı psixoterapevt onu danışdıracağına söz verir. Gec də olsa, o, istəyinə nail olur. Alisiya qətldən bir neçə ay qabaq yazmağa başladığı gündəliyi Teoya verir. Bu gündəlik çox şeyi açıb göstərir.
Əsər gözlənilməz sonluqla bitir.

Yonqhe qarabasmalarla qarşılaşana qədər əriylə adi, sakit həyat yaşamaqdaydı. Lakin birdən-birə yuxularında peyda olan qanlı səhnələr düşüncələrini qıcıqlandıraraq onu özündən çıxarır. Yonqhe beynini bu qarabasmalardan xilas etmək üçün ət yeməkdən imtina etmək qərarına gəlir. Ciddi ictimai-əxlaq qaydalarının hökm sürdüyü cəmiyyətdə bunu insanlara başa salmaq o qədər də asan deyil. Əri, cəmiyyət, ailə bunu ağılsızlıq kimi qarşılayaraq qadını fikrindən daşınmağa məcbur etmək istəyirlər. Yonqhe isə get-gedə daha da artan inadkarlıqla özünün bitki mənşəli olduğuna inanmaqda və ətrafdakıların gözündə deyildiyi kimi – “ağlını tamam itirməkdədir”. Onun səssiz üsyanı daha da ciddi dağıdıcı nəticələr doğurmağa başlayır, dava-dalaşa, sui-istifadəyə, xəyanətə, insan altşüurunun gizli xətlərinin qabardılmasına gətirib çıxardır. Yonqhe özü üçün müqəddəs hesab etdiyi seçiminində təkid edir. Zehninin də, bədəninin də artıq tamamilə başqalaşması onun həyatı üçün təhlükəli hal almağa başlayır və onu faciəvi sonluğa aparır.
Hər şey çox qısa bir zamanda baş verir. Ortatəbəqəli bir fransız təsadüf nəticəsində Əlcəzairdə bir ərəbi öldürür. O özünü addım-addım ölümə aparan prosesi laqeyd şəkildə izləyir. Roman boyu başqalarının adı xatırlandığı halda, əsərin qəhrəmanının adını belə öyrənə bilmirik. Bəli, burada Kafkanı xatırlamaq lap yerinə düşür. “Yad” müəllifin adı çəkilən kimi ilk ağıla gələn əsərdir. O, təkcə ədəbi yox, həm də fəlsəfi düşüncədə yeni istiqamət yaratmış nümunələrdən sayılır.

...Başqa dünya da var – o biri dünya – hər kəsin “bu” adlandırdığı dünyadan başqa...
İnanmayanlar üçün inananların dünyası – və əksinə...
Canlılar üçün cansızların dünyası – və əksinə...
Kiçiklər üçün böyüklərin dünyası – və əksinə...
Kişilər üçün qadınların dünyası – və əksinə...
Kişi və qadınlar üçün həm kişi, həm qadın olanların dünyası – və əksinə...
Kübarlar üçün kütlənin dünyası – və əksinə...
Sənət xiridarları üçün cahillərin dünyası – və əksinə...
Sevgidə, cinsəllikdə “klassik” tərz tərəfdarları üçün qeyri-ənənəvi əlaqələr aludəçilərinin dünyası – və əksinə...
...Və bu dünyaların hər biri – sonuncudan tutmuş birinciyədək – “Svannın eşqi”ndə yer alır. Özü də Prust bu dünyaların heç birini açıq mətnlə təsvir etmir: elə təsvir vasitələri seçir ki, hər bir ifadəsinə bir neçə mətləb, bir neçə dünya sığışır. Musiqidən, rəsmdən bəhs edəndə, elə öz təbirincə desək, ən axırıncı növbədə, ən zəif mənada sırf musiqini, rəsmi nəzərdə tutur; sevgidən, sevişməkdən, din-imandan bəhs etməyəndə, deməli, o məqamda ilk növbədə məhz sevgini, sevişməyi, din-imanı nəzərdə tutur. Çünki Prust özü də özgə bir dünyadır...
Prustun dünyasına xoş gəldiniz!
Stenoqrafçı qız divanın arxasından kişi cəsədi aşkar edir… Şeyla Veb ona verilən təlimata əsasən Vilbraham Kresent küçəsi, 19 nömrəli evə daxil olmuşdu. Evə daxil olduqdan sonra dəhşətli hadisə ilə qarşılaşdı; qonaq otağının döşəməsində sərilmiş bir kişi cəsədi... Cinayətin Puaroda maraq oyandıran tərəfi isə zaman faktoru idi. Şokda olmasına baxmayaraq Şeyla ququ saatının üçü vurduğunu aydın bir şəkildə xatırlayırdı. Lakin qonaq otağındakı dörd saat isə saat 4.13-ü göstərirdi. Ən qəribəsi isə bu saatlardan sadəcə biri ev sahibinə məxsus idi!

Lira dünyalar arasındakı sərhədi keçir və XX əsrin sonlarının İngiltərəsinə düşür. O, burada Villə tanış olur. Villin 12 yaşı var. Cinayət törətməyə məcbur olub. O, illər öncə itmiş atasını axtararkən, Çitaqasseyə – kimsəsiz uşaqlar şəhərinə gəlib düşür. Çitaqassedə Lira və Villi təhlükəli macəralar, böyükləri yeyən, azyaşlılara toxunmayan kabuslar, cadugərlər və mələklər gözləyir. Burada onlar doğma və sevimli insanlarını itirirlər. Vill başqa dünyalara pəncərə açan sehrli bıçağın qoruyucusuna çevrilir. Lira və Vill fərqli dünyalardan fərqli məqsədlərlə gəliblər, amma onları böyük missiya birləşdirir...
“Sehrli bıçaq” müəllifin “Zülmət başlanğıclar” trilogiyasının ikinci kitabıdır. Bu kitab da, “Şimal şəfəqləri” kimi vədlərlə başlayıb, ənginliklə bitən, həm böyüklər, həm də uşaqlar üçün çox maraqlı bir nağıldır.

Yeni İngiltərədə kiçik əyalət şəhəri bir anda “ölü şəhər”ə çevrilir. Küçələrdə meyitlər var, evlərin üstündən öldürücü alov şölələnir. Odlu Apokalipsisin bütün bu kabusu əcaib bir dul qadının yazıq, qorxmuş qızı olan Kerrinin işidir. Kerrinin daxilində uzun illər mürgüləyən telekinez istedadı bir gün oyanır və şəhərə ölüm gəlir.

Müxtəlif dünyaların, aləmlərin qüvvələri Lord Asrielin üsyanına qoşulmaq üçün səfərbər olunub. Bu əfsanəvi döyüşdə hər kəsin oynamalı olduğu rol, edəcəyi fədakarlıqlar və verəcəyi qurbanlar var. Cadugərlər,
mələklər, casuslar, qatillər və fırıldaqçılar... Hamı üsyandan layiqli payını alacaq.
Ən təhlükəli vəzifə isə iki dostun, Lira və Villin çiyinlərinə yüklənib.

Haradasa musiqi çalınır. Əgər bu musiqi bizim zövqümüzə, eşitmə qabiliyyətimizə uyğun deyilsə, o, musiqi yox, səs-küydür. Yaxud qonşunun qızı ərə gedir, vaxtından tez hamilə qalıb uşaq dünyaya gətirir. Əri uşağın ondan olmadığını başa düşüb anasını körpə ilə birlikdə evdən qovur. Ata evi isə körpəni özünə götürüb anadan imtina edir. Əlacsız qadın uşağını görməkdən ötrü daim yolda, küçədə hərlənir. Evlərində nə baş verdiyi ilə maraqlanır. Hadisələri bizə dörd adam danışır: ruhi xəstə kiçik qardaş, bir neçə saatdan sonra intihar edəcək böyük qardaş, on illərlə yığdığı pulları bir anın içində oğurlanan xəsis ortancıl qardaş və bir ailənin məhvinə qiyamət əlaməti kimi baxan qulluqçu zənci qadın... Eşidilən, görülən nə varsa, səsdir. Bir də qəzəb. Yəni səs və qəzəb. Başqa heç nə!
Bəs əsərin çətinliyini dəf edib hadisələrin mahiyyətinə varan oxucuların “Möcüzə alındımı?” sualına cavabı necə olacaq?

Texnologiya insanların davranışını, əxlaqını və sosial-iqtisadi münasibətlərini heç vaxt geri qaytarıla bilməyəcək şəkildə dəyişir. Sözügedən dəyişiklik bəşəriyyətin öz məqsədindən yayınmasına və qeyri-təbii, adsız bir növün meydana çıxmasına səbəb olur.
Fərdin tənhalığı cəmiyyətdən kənarda qalması ilə nəticələnir və ya bu yolu seçən insan öz həqiqətlərini yaradır və onlarla yaşamağa başlayır. Zaman keçdikcə cəmiyyətlə fərd arasında genişlənən mənəvi boşluq onların hər ikisinin xəstələnməsinin əsas səbəbi olur.
Hakan Günday baş qəhrəmanı Asilin psixi xüsusiyyətlərinə və dünya qavrayışına uyğun dildən böyük məharətlə yararlanaraq yaşadığımız sosial quruluşu, müasir insanın “heç nəyə” çevrilməsi problemini, reallıq, xəyal və kabus arasındakı keçidləri, zaman və məkan anlayışlarını elə ustalıqla və sərt boyalarla ifadə edir ki, bu da oxucunu tətikləyərək düşünməyə vadar edir.
Romanda dəliliklə dahilik arasında sıxılıb qalan adamın hekayəsi tarixi hadisə qədər real təsvir olunub.




Dünyaca məşhur romanın baş qəhrəmanı Vatanabe iki qız arasında seçim etməlidir. Bunlardan biri gözəl, lakin xəstə, digəri isə həyat dolu və mübarizdir. Hadisələr ötən əsrin 60-cı illərində cərəyan edir. Həmin vaxt bütün dünyada olduğu kimi, Yaponiyada da gənclər azad seks tələbləri ilə kəskin etiraza başlamışdılar. Bu həm də genişmiqyaslı tələbə hərəkatı idi. 

Müəllif öz sevimli qəhrəmanına yenidən qayıdır. O, dünyaca məşhur “Ovod” romanında Cənubi Amerika sərgüzəştlərindən qısaca bəhs etmişdi. On üç il sonra eyni mövzunu ətraflı işləyir. İtaliyada ölümdən xilas olan Ovod başqa adla bu materikə qaçır. Orada əzilən xalqların azadlıq mübarizəsinə qoşulur. Sevdiyi hər kəsdən xəyanət görən qəhrəman intihara meyllidir. Hissləri xeyli korşalıb. Amma yenə də dostlarını sevə, düşmənlərinə nifrət edə bilir. Onun həyatı yalnız başqa insanların azadlığı və xoşbəxtliyi uğrunda mübarizədən ibarətdir.
Böyük oxucu sevgisi qazanan romanın enerji ilə aşıb-daşan Azərbaycan gəncliyi üçün də maraqlı olacağı şübhəsizdir.




Uilyam Folknerin ən çox sevilən və oxunulan romanlarından biri olan “Avqust İşığı” böyük Amerikan yazarının yaradıcılığının ən güclü dövrünün məhsuludur. Lena Qruvun hələ doğulmayan uşağına qətiyyətlə ata axtarmağı, bu zəngin və insanın içini ümidlə dolduran hekayədə ölümlə necə əzmlə üz-üzə dayanmağın mümkün olduğunu bizə göstərir. Bu əsərdə biz həmçinin Folknerin ən unudulmaz qəhrəmanları ilə tanış oluruq: Qeyl Haytauer və Co Kristmas. “Avqust İşığında” bu qəhrəmanların hekayələrini çox güclü formada etdiyi girişlərlə Folkner Şimal haqqındakı təsəvvürlərini əks etdirib və bununla da öz heyranedici möhtəşəmliyi ilə ədəbiyyatın ən gözəl nümunələrindən birini yaradıb. C.E Morqanın yazdığı yeni ön söz ilə bu nəşr 1985 ci ildə Folkner yaradıcılığı üzrə ekspert Noel Polk tərəfindən korrektə olunaraq yenidən çap olunmuşdur.


“Yevgeni Onegin” Puşkinin ən sevimli əsəridir. Burada şairin bütün həyatı, gözəl hissləri, fikir və idealı ifadə olunub. Onegin obrazı böyük ümumiləşdirici qüvvəyə malikdir. Oneginin xarakterində Puşkin zəmanəsinin zadəgan-mülkədar gənclərinin keçdiyi yolu böyük sənətkarlıqla göstərə bilib. Tatyana obrazı dərin və mənalıdır. O, öz zövqü, əxlaqi görüşlərində möhkəmdir, yenilməzdir. Lakin bu mühit sağlam ruhlu gəncləri mənən şikəst edir, onları həyatın qaranlıq guşələrinə atır. Tatyana müstəqilliyə can atsa da, mənsub olduğu zümrənin kobud qanunları ilə üz-üzə gəlməli olur. Bu mühit gənc nəsil üçün qaranlıq bir zindan idi.

Filip gözəl, lakin etibarsız Odilə dəlicəsinə aşiq olur və ailəsinin etirazına rəğmən onunla evlənir. Az keçməmiş qısqanclıq ailənin dağılmasına səbəb olur. Ürəyi sınan Filip ikinci dəfə İzabel adlı xanımla ailə qurur. İzabel sədaqətli və səmimidir. Ancaq bütün bu keyfiyyətlər də ailəni xoşbəxt edə bilmir. Filip ilk evliliyindən çəkdiyi əzabları bu dəfə ikinci həyat yoldaşına yaşadır. İzabelsə nikahını xilas etmək üçün dürüstlük və qətiyyət nümayiş etdirir. Bu, sevginin dinamikasına qeyri-adi təzadlı təsir göstərir. Fransada və Avropada ən çox oxunan roman Tolstoyla mübahisəsiz rəqabət aparır. O, incə, lakin dərin psixoloji anlayışlarla doludur.

Viktor Hüqonun bu romanı bir nağılı xatırladır: müflisləşmiş gəmi sahibi öz qardaşı qızını olduqca çətin bir işin öhdəsindən gələ biləcək igidə ərə verəcəyini bildirir. Həmin igid fırtınanın iki qayanın arasına sıxışdırdığı paroxodun mühərrikini çıxarıb gətirməlidir. Onun qardaşı qızı Derüşettada könlü olan Jilyat adlı gənc bir an belə tərəddüd etmədən bu işi öz üzərinə götürür və qayığı ilə dənizə çıxır. Fırtınalı dənizdə katorqa əməyi ilə keçən iki ay... Jilyat gecə-gündüz çalışır, açıq səmada yatır, aclıq və susuzluqla mübarizə aparır, dənizin görünməz gücləriylə savaşa çıxır.
Amma bütün bunları o heç də, sadəcə, Derüşetta ilə evlənmək və ya şöhrət qazanmaq üçün etmir. O, anadan dənizçi doğulub, o, dənizi sevir, dənizi anlayır. Bəs bu amansız mübarizədən kim qalıb çıxır? Jilyatmı, yoxsa dəniz?
“Dəniz zəhmətkeşləri” okeanın nəfəsinin duyulduğu bir romandır. Romanda La-Manş arxipelaqı dənizçiləri və balıqçılarının tufanlarla, köpüklü dalğalarla, sivri qayalarla dolu dəniz həyatının möhtəşəm mənzərəsi təsvir olunur.
Əsərin qəhrəmanları Robert Cordan və Mariya arasındakı təmiz, ülvi məhəbbət hissləri parlaq boyalarla əks etdirilmişdir. Böyük rus yazıçısı Konstantin Simonov “Cordan və Mariyanın faciəli məhəbbətinə həsr olunmuş səhifələri E.Heminqueyin bütün yaradıcılığında ən güclü, ən yüksək, ən saf və təmiz səhifələr” kimi qiymətləndirmişdir.

Roman faşizmə qarşı təkcə yazıçı qələmi ilə deyil, əldə silah əsgər kimi döyüşən bir insan tərəfindən yazıldığından, oradakı hadisələr o qədər canlıdır ki, özünü həmin hadisələrin mərkəzində hiss edir, əsərin qəhrəmanlarının yaşadıqlarını təkrar yaşayırsan. XX əsr dünya ədəbiyyatında xüsusi yeri olan məşhur Amerika yazıçısı, Nobel mükafatı laureatı Ernest Heminqueyin (1899-1961) müharibə mövzusunda qələmə aldığı «Əcəl zəngi» romanı təkcə yazıçının öz yaradıcılığında deyil, ümumiyyətlə dünya ədəbiyyatı tarixində bu mövzuya həsr olunmuş ən sanballı ədəbi nümunələrdən biri sayılır  

XIX əsr klassik fransız naturalist nəsrinin parlaq və ziddiyyətli simalarından biri olan Emil Zolyanın (1840-1902) “Tereza Raken” (1867) romanı 150 il ərzində müxtəlif dillərə tərcümə olunaraq, oxucular tərəfindən
maraqla qarşılanıb. Ehtirasın doğurduğu cinayət və qatillərin cinayətdən sonrakı psixoloji sarsıntıları, peşmançılıq və özünə haqq qazandırmaq cəhdi roman boyu oxucunu arxasınca aparır. Romandakı sevgi, iki insanın bir-birinə öyrəşməyi üzərində qurulub. Xalası xanım Rakenin istəyi əsasında xalası oğlu, xəstəhal və iyrənc Kamillə evlənməyə məcbur olan Tereza ərinin dostu Loranın simasında sevginin və ehtirasın gerçək dadını çıxarmaq istəyir, amma arada divar kimi olan Kamill bu yaxınlığa böyük maneədir. Məşuqlar Kamilli aradan götürməklə azadlığa qovuşacaqlarını güman edirlər, lakin hər şey əksinə olur. Kamillin kabusu onları bir an belə rahat buraxmır və sonunda...

“Həyat – içindəki səhifələri dəyişmək mümkün olmayan kitabdır!”



Nobel mükafatı laureatı Herman Hessenin “Muncuq oyunu” romanı planetimizin bütün oxucuları üçün böyük bir kəşf sayıla bilər. Yazıçının bu əsərdə yaratdığı ölkəyə yalnız ən istedadlı alimlər və məqsədyönlü insanlar düşmək iqtidarındadır. Bu məmləkətin bütün institutları insan təfəkkürünün ən mükəmməl yaradıcı məhsullarını vahid bir külliyyata yığan Oyuna tabedir.  
Qaradərili olsa da, imkanlı ailədə dünyaya göz açan və tamah­kar atasının, sevgidən məhrum anasının himayəsində “yağ içində böyrək kimi” böyüyən, həmyaşıdlarından fərqli həyat sürən Süd­əmərin ərköyünlüyü get-gedə harınlığa çevrilir... Və xə­ya­lındakı qızıl sorağıyla evlərindən xeyli uzaqlara – dədə-baba yurduna üz tutur. Burada isə gözləmədiyi halda, öz əcdadlarının izlərini aşkarlayır... Heç demə, Amerikanın ayrı-ayrı ştatları da, şəhər-qəsəbələri də, dağ-dərələri də elə onun ulu baba-nənələrinin, mənsub olduğu nəsil-qəbilənin, torpağın adını daşıyırmış... Beləcə, geriyə qızıldan da qiymətli sərvətlə – əcdadları haqqında xatirələr və zatı-kökü haqqında ilginc həqiqətlərlə dönür... Bu onun həyatını büsbütün dəyişir... Və daha çox gerçəkliyə qovuşmaq – gec də olsa, öz kökünə qayıtmaq, əski nəsil-nəcabətinə tapınmaqdan ötrü özünü mövcud ab-havanın ağuşuna atır – həyatı yarıda qırılacaqsa belə... “Çünki o, artıq bilirdi – Şalimarın bildiyini dərk edirdi, Solomonun qayəsini əxz edirdi – yetər ki, özünü havanın ağuşuna verəsən, onda onu fəth edə bilərsən!”



Vanya zavallı mülkədar İxmenevin ailəsində, onun qızı Nataşa ilə birgə tərbiyə alıb. İxmenevin varlı malikanə qonşusu Knyaz Volkovski onun yaxşı təsərrüfatçı olduğunu görüb malikanəni idarə etməyi ona tapşırır. Sonra oğlu Alyoşanın tərbiyəsi ilə məşğul olmağı xahiş edir.
Hadisələr də elə Alyoşanın İxmenevin evinə gəlməsindən başlayır. Şayiə yayılır ki, İxmenev qızı Nataşanı Alyoşaya ərə vermək istəyir, lakin Knyaz Volkovski bu izdivacın əleyhinədir. Alyoşa ilə Nataşa valideynlərindən gizli ailə qurmaq istəyir.
İş burasındadır ki, Vanya da Nataşanı sevir...
Romanın əsasında psixoloji realizmin leytmotivi sayılan insan iztirabları, tapdalanmış və təhqir edilmiş şəxslərin faciəsi dayanır. Əsərdə "Yüksək cəmiyyət”in "kiçik insanlar"a verdiyi maddi və mənəvi işgəncələr təsvir olunur.
Roman yazıçı sürgündən qayıtdıqdan sonra yazılıb və onun sağlığında üç dəfə nəşr edilib.
 

Abunə Ol