Hər gün yeni bir kitab

QANUN NƏŞRLƏR EVİ

Qanun.Az | Kitablar | Ədəbiyyat

Giriş

 Səbət

Səbət
İstifadəçi

Giriş
Menyunu bağla

Fəlsəfə

Kateqoriyalar

Cildi

Müəlliflər

Tərcüməçilər

Yüz min il əvvəl Homo sapiens Yer kürəsində yaşayan ən azı altı insan növündən biri idi və ekosistemdə qorilla, yaxud meduza qədər rol oynayan əhəmiyyətsiz bir heyvan idi. Lakin təxminən 70 min il əvvəl Homo sapiens-in təfəkkür qabiliyyətində baş verən müəmmalı dəyişiklik onu Yer kürəsinin ağasına və ekosistemin bəlasına çevirdi. Şüurlu insan dünyanı necə fəth edə bildi? Başqa insan növlərinin başına nə gəldi? Pul, dövlət və din nə vaxt və nə üçün meydana çıxdı? İmperiyalar necə yarandı və süqut etdi? Nə üçün, demək olar ki, bütün cəmiyyətlərdə kişi qadından üstün tutuldu? Elm və kapitalizm müasir dövrün hakim etiqadlarına necə çevrildi? Zaman keçdikcə insanlar daha xoşbəxt oldularmı? Gələcəkdə bizi nə gözləyir?
Yuval Noah Harari tarixin gedişatının insan cəmiyyətini necə formalaşdırdığını izah edir. Onun əsəri keçmişdəki hadisələrlə müasir problemlər arasındakı əlaqəyə işıq salır və oxucunu ətraf dünya haqqındakı bütün təsəvvürləri yenidən gözdən keçirməyə məcbur edir.

Həqiqət nədir? Mən kiməm? İçimdə başqa mən varmı? İnsan niyə yaxşılıq etməlidir? Bu böyük suallar bütün ağıllı insanları düşündürür. Cavablar müxtəlif olsa da, təxminən biri-birinə bənzəyir. Bu kitabdakı cavablar isə tamam fərqlidir. İndiyədək heç kim həyata dair fəlsəfi suallara bu qədər ağıllı və məharətlə, eyni zamanda pozitiv və mükəmməl yanaşmayıb.
Müəllif fəlsəfəni neyroelmdən tutmuş psixologiyaya qədər bütün elmlərin köməyi ilə tamam yeni formada təqdim edir. Elmin bugünkü heyrətamiz insan rəsmi bir pazl kimi ortaya çıxır.
Kitab özünükəşfin həyəcanlı səyahətidir: ağıllı, yumor dolu və əyləncəli.

Azərbaycan mədəniyyətinin incilərindən sayılan Yusif Həmədaninin “Rütbətül-həyat” əsəri bir neçə xarici dildə nəşr olunsa da, indiyə kimi doğma dilimizdə çap olunmayıb. Əsər təsəvvüfə və sufizm fəlsəfəsinə aid olub, çox qiymətli məsələləri özündə ehtiva edir.
Əsərin müəllifi Xacə Yusif Həmədani ömrünü Mərv və Heratda mürid yetişdirməklə, irşad ilə keçirib. “Rütbətül-həyat”, “Kəşf ”, “Risalə dər ədəbi-təriqət”, “Risalə fi ənnəl-qövnə musahharun lil-insan”, “Risalə dər əxlaq vəl-munacat” adlı əsərlərin müəllifidir. O, zəmanəsinin məşhurlarından olub, arif, alim, ədib və mahir qələm sahibi kimi İslam bölgəsi fəlsəfəsinin daha da zənginləşməsinə xidmət edib. O, Nəqşibəndiyyə təriqətinin və Orta Asiya ilə Anadolu təsəvvüfünün təməlini qoyanlardan hesab olunur. Əsərləri tarixin səhifələrindən düşməyən bir şəxsiyyətdir.

Kitab feminist məqalələr toplusudur. Qadın hərəkatı fəallarının əsas kitablarından biridir. Müəllif burada kişilərin qadınları sıxışdırmasına, onlara yuxarıdan aşağı baxmasına etiraz edir. Daima ortaya atılan “Bərabərlik” məsələsinə tarixdən sitatlar gətirməklə cavab verir. Eyni zamanda, qadın və ədəbiyyat arasındakı əlaqəni personajlar vasitəsi ilə bədii üslubda təqdim edir. Qadınların tarixi prosesdəki yerindən söz açır. Onların niyə az şeir yazdığını və ya niyə kişilər qədər yaradıcı olmadığını izah edir. Kitabda qadın dünyası və ona fərqli baxışlarla bağlı maraqlı təsbitlər vardır. Müəllif həm də qadınlara səslənir, onlara yol göstərir: “Pul qazanın, şəxsi otağınızı yaradın, vaxt tapın və kişilərin nə deyəcəyini düşünmədən yazın, yazın!”
Kitabda Con Lok və onun dünyagörüşü haqqında ən vacib məlumatlar qısa, lakin dolğun şəkildə təqdim olunur. Beləliklə, sizə zamana qənaət etməklə daha bir dahi filosofu yaxından tanımaq şansı verilir.
Bu kitabda klassik yunan fəlsəfəsinin ikinci böyük nümayəndəsi Platonun həyatı və yaradıcılığı ilə müfəssəl tanış olmaq imkanı var.Platon Sokratın şagirdi, Aristotelin müəllimidir. O öz fəlsəfəsində əsas diqqəti varlıqla bağlı məsələlərə, eləcə də dövlət və cəmiyyət problemlərinə yönəldib.
Platon özündən əvvəlki filosoflardan fərqli olaraq hər şeyin əsasını hər hansı bir maddədə deyil, ideyada görürdü. O, hesab edirdi ki, bizim yaşadığımız və duyduğumuz dünya gerçək deyil, çünki dəyişkəndir. Bütün şeylərin əsl mahiyyəti onların görünüşündə yox, səbəblərində və ideyalarındadır.
Antik dövrdən bəri Platonun adı ilə əlaqələndirilən və əksər hissəsi dialoq formasında yazılan əsərlər külliyyatı uzun müddətdə formalaşıb. Zaman-zaman bu əsərlərə əlavələr də edilmiş, bəziləri isə itirilmişdir. Platon bəşər tarixinin ən mühüm, nüfuzlu adamlarından, həm də qədim yunan və qərb fəlsəfəsində hakim mövqedə duranlardan biridir.
Qərb fəlsəfəsinin yaradıcılarından sayılan Sokrat Yunanıstanın ilk filosofu olub. Müdrik insan kimi şöhrət qazanan filosof mübahisə ustası olub. Çəkişmələrdə ona heç kəs qalib gələ bilməyib. Fəlsəfənin istiqamətini dünya və təbiətin dərkindən insanın araşdırılmasına yönəldib. Onun haqqında yalnız şagirdlərinin, müasirlərinin və davamçılarının xatirələrindən öyrənmək mümkündür. Yazılı heç nəyi qalmayıb. Sağlığında mülahizələrini yazmayıb. Həqiqətləri şifahi söyləməyə üstünlük verib. Filosofa görə, yazıda söz yaddaşı öldürür və mahiyyəti itirir. Sokratın fəlsəfəsi etika, xeyirxahlıq və yaxşılıq əsasında qurulub. İnsan bu elmə biliyi, cəsurluğu və doğruluğu sayəsində nail olur. Sokrat görə, hər adamda günəş var, ona işıqlandırmaq imkanı verilməlidir. Əlinizdəki kitabdan böyük mütəfəkkir haqqında daha müfəssəl məlumat əldə edə bilərsiniz.
Aristotel Sokrat və Platondan sonra qədim Yunanıstanın üçüncü böyük filosofudur. Onun fəlsəfəsi bəşəriyyətin sonrakı inkişafına çox ciddi təsir göstərib. Aristotelin təlimi iki istiqamətə ayrılaraq mistik idealizmin və materialist fəlsəfi fikrin inkişafı üçün mənbə rolunu oynayıb. O, fəlsəfəsində formaya xüsusi əhəmiyyət vermiş, onu təbiətlə eyniləşdirmişdir. Beləliklə, Aristotel formanı şeylərdən ayıraraq substansiya kimi təsəvvür edib. Onun əsərlərində məntiq, ruh, psixologiya, əxlaq, kosmologiya, dövlət və cəmiyyət haqqında maraqlı fikirlər, mülahizələr vardır.
Aristotel fəlsəfənin hərtərəfli sistemini yaradan ilk mütəfəkkir olub, bu da bəşəriyyətin inkişafının bütün sahələrini əhatə edib. Əslində, onun fəlsəfi baxışlarında müəllimi Platonun təsiri hiss olunur. Akademiyada təhsil aldığı illərdə yazdığı əsərlər də daha sonrakılardan xeyli fərqlənir.
Bu kitabda dahi filosofun həyatı və yaradıcı- lığından bəhs olunur, əsərlərindən qısa sitatlar verilir.

Makiavellini müasir siyasi fəlsəfənin və politologiyanın atası adlandırırlar. O, Florensiya hökumətində bir neçə vəzifə tutub. Ən mühümü respublikanın diplomatiya dəftərxanasının katibidir. Əsas əsəri “Hökmdar” hesab olunur. Ancaq siyasi baxışları “Florensiyanın tarixi”əsərində daha yaxşı əks olunub. Burada daha çox respublika ideyalarının tərəfdarı kimi çıxış edir.
Makiavelli “Hökmdar” əsərində siyasətin həmişə yalanla, satqınlıqla və cinayətlə müşayiət olunduğunu yazır. Təbii, əsər birmənalı qarşılanmayıb. Bəziləri bunu pis hökmdarlara kinli münasibət hesab edir. Bəziləri isə tiranlara öz hakimiyyətini qorumaq üçün verilən məsləhət sayır. Bütün hallarda bu əsər hökmdar larla bağlı ən mükəmməl əsərlərdəndir.
Əlinizdəki kitabda italiyalı mütəfəkkir, siyasi xadim, filosof, yazıçı, hərbi-nəzəri əsərlərin müəllifi Nikolo Makiavelli haqqında ən vacib məlumatları əldə edəcəksiniz.

Dünya dinlərindən biri olan Buddizmə müasir dövrdə bir çox ölkələrdə, xüsusilə inkişaf etmiş ölkələrdə maraq dayanmadan artır. Bu marağın nəticəsidir ki, hazırda bu dinin ardıcıllarının sayı 1 milyardı keçmişdir. Sizə təqdim ediləcək bu kitabda Satischandra Çatterci, Dhirendra Mohan Datta “Hind fəlsəfəsinə giriş” və Clive Errickerin “Buddizm” adlı kitablarından istifadə olunmuşdur.
Bu kitabda siz Buddizmin yaradıcısı, real tarixi şəxsiyyət olan Siddharta, onun təlimi, eləcə də, Buddizmdə olan çoxsaylı məktəb və cərəyanlar barədə oxuyacaq, Buddizmin tarixi, həmçinin müasir həyatda mövqeyi və rolu haqqında məlumatlar toplayacaqsınız.

Kloyn yepiskopu Corc Berkli fəlsəfə tarixində subyektiv idealizm nəzəriyyəsinin banisi kimi tanınır. Bu nəzəriyyə maddi substansiyanın mövcudluğunu inkar edir. Onun fikrincə, adi obyektlər – məsələn, masa, stul kimi əşyalar şüurun qəbul etdiyi ideyalardır və ona görə də qavrayış olmadan mövcud ola bilməzlər.
Berkli duyğularımıza təsir edən və çevrəmizdə var olan maddi aləmi yuxu sayır. Kitab bizi Berkli fəlsəfəsinin məğzi ilə tanış edir, bu məşhur filosofun həyatını, fəaliyyətini, dövrünün və mühitinin yığcam mənzərəsini öyrədir.
O, Aristotel metafizikası əsasında xristian ideologiyasını qurdu. Bu səbəbdən xristian fəlsəfəsinin banilərindən sayılır. Din ilə fəlsəfənin münasibətinə dair mülahizələri əsrlər boyu Avropa fikir tarixində hakim düşüncələrdən olub. Onun fəlsəfəsinə neoplatonizmin də ciddi təsiri vardır. Əsas fəlsəfi prinsipi din və zəkanın ahəngdarlığıdır: zəka iradədən yüksəkdir və həyatda Allahı dərk etməkdən daha mühümdür, bütün mövcudat Allahın yaratdığı iyerarxiya qaydasına tabedir.
Söhbət sxolastik fəlsəfənin ən görkəmli nümayəndəsi Akvinalı Tomasdan gedir. O, 13-cü əsrdə yaşayan italyan filosofdur. Gənc yaşlarında Dominikan cəmiyyətinin mənsublarından olub. Əsas əsərləri “Bütpərəstlər əleyhinə külliyyat” və “Teologiya külliyyatı” hesab olunur.
Bu kitabda siz ölümündən üç əsr sonra kilsə atası elan olunan Akvinalı Tomas ilə yaxından tanış olmaq fürsəti qazanacaqsınız.

"Məsnəvi” XIII əsrin görkəmli simalarından olan Mövlanə (1207-1273) yaradıcılığının zirvəsi hesab olunur. Altı cild, iyirmi altı min beytdən ibarətdir. Çox istiqamətli və zəngin bir əsərdir. Hədis, kəlam, təsəvvüf, hekayətlərdən ibarətdir.
Mövlana hekayətləri bir-birini tamamlamır və müxtəlif mövzuları əhatə edir. Təsvir etdiyi hadisələrlə oxucuya ibrət dərsi verir, bəzən heyvanların, bəzən insanların dili ilə Qurani-Kərimin bizə demək istədiklərini çatdırır.
Memet Zeren bu əsərin içindəki hekayətləri beytlərdən ayırmış, zəhməti ilə oxucuya daha aydın, daha səlis şəkildə çatmasını təmin etmişdir.

Ən məşhur əsəri olan “Məsnəvi”dən xüsusi diqqətlə seçilən düşündürücü, yol göstərən, tərbiyəvi və hikmətamiz əhəmiyyətə malik olan bu hekayələrdə Mövlana öz müdrikliyi ilə insan ruhunun dərinliklərinə enərək, həyatın hər bir üzünü öyrədir.
Oxuyacağınız hekayələrdə "Məsnəvi”nin sirlərini, incəliklərini və hikmətlərini kəşf edərək, yeni üfüqlərə yelkən açacaqsınız.

«Oğuznamə» indiyədək türkologiya elminə məlum olmayan, XV-XVI əsrlərdə üzü köçürülən əlyazmasıdır. Xalq müdrikliyindən nur alan, təxminən iki min atalar sözü və məsəldən ibarət bu folklor toplusu oxuculara yenidən təqdim olunur.

Bu maraqlı kitab Qərb fəlsəfəsinin dahi mütəfəkkirlərinin dünya və bu dünyada necə yaşamalı olduğumuza dair əsas ideyalarını araşdırır. Qırx qısa hissədə Naygel Uarburton bizi fəlsəfə tarixinin əsas ideyaları ilə xronoloji ardıcıllıqla tanış edir. O, azad düşünmək imkanından məhrum olmaq əvəzinə, zəhərlənib ölməyi seçən Sokratdan tutmuş, günümüzdə də qüvvədə olan qeyri-etik fəlsəfi suallar verən Piter Singerə qədər bütün filosoflar haqda maraqlı və qısa hekayələr təqdim edir. Uarburton, sadəcə, fəlsəfəni əlçatan etməklə kifayətlənmir, həmçinin Sokrat ənənələrinə uyğun şəkildə düşünməyi, etiraz etməyi, əsaslandırmağı və nəticə çıxarmağı təklif edir. “Fəlsəfənin qısa tarixi” fəlsəfi dərketmə istiqamətində araşdırmalara geniş nəzər salır və hər kəsə müzakirəyə qatılmağı təklif edir.
Psixoanaliz təliminin yaradıcısı olan Ziqmund Freydin sizə təqdim etdiyimiz bu kitabı onun geniş dinləyici auditoriyası üçün oxuduğu mühazirələrin birinci bölümüdür. Adından da göründüyü kimi, bu əsər psixoanaliz təlimini daha geniş çevrədə, anlaşıqlı bir dildə tanıtmaq məqsədi güdür. Freydin təlimini öyrənmək istəyən anadilli oxucularımızın işinə yarayacağını düşündüyümüz üçün bu kitabı dilimizə çevirib yayınlamağı gərəkli sayırıq.
Tarixi gerçəkləri və yaşadığı dövrü araşdıran əsər ideal dövlət axtarışındadır. O, başlıca meyar olaraq ədalətliliyi götürür; ictimai fikir tarixində ilk dəfə əmək bölgüsünün yeri və rolundan söz açır. Dövlət idarəçiliyinin bu bölgüdə layiqincə təmsil edilməsi zərurətini göstərir. İnsan psixologiyası ilə ictimai hadisələr arasındakı əlaqələrdən danışır. Dövlət quruluşlarının təbiəti ilə insanın mənəvi xüsusiyyətləri arasında uyğunluğa əyani misallar gətirir. Poeziyanın, incəsənətin, həmçinin fəlsəfənin dövlət həyatında yeri və rolu barədə danışır. Sokrat ilə yaxın tanışlarının dialoqu şəklində qurulmuş əsər cəlbedici bədii üslubda qələmə alınıb. Süjet oxucunu gərginlikdə saxlayır və yalnız oxumağa deyil, həm də qoyulan suallar üzərində düşünməyə sövq edir.

Bu kitabda böyük hind filosofu, ruhlandırıcı və aydın, dünyanın bütün ölkələrində mühazirələri əsasında kitabları yayınlanan qüdrətli fikir adamı Oshonun (Bxaqvan Şri Racniş) müxtəlif zamanlarda ‘İnsanın qurtuluşu’ mövzusunda olan çıxışlarından toplanmış zəngin materiallar sistemli şəkildə oxucuya təqdim olunur. Sözsüz ki, Oshonun saysız-hesabsız fikirlərini bir kitab
şəklinə salmaq mümkün deyil. Kitabda mühazirələrin müəyyən hissəsi yer alıb, mövzunu tam izah etmək üçün bəzi prototiplər təqdim olunub: Adəm, robot, diqqət dəlisi, məşuq, siyasətçi, oyunçu, yaradıcı-qurucu və s.
Bu prototiplər konkret xarakter, tip, şəxsiyyət kimi qəbul olunmalı deyil. Bunlar, sadəcə, hər birimizə aid ola biləcək bəzi tendensiyaların, düşüncə və davranışların, həyat tərzinin təsviri üçün seçilən köməkçi vasitələrdi.
Osho reallığın əslində bütün teoriya və qərarların arxasında qaldığına işarə edir. Reallıqda hər şeyin başqa cür olduğunu izah etməyə çalışır. Bu personajlardan ona görə istifadə edir ki, ilk növbədə insan öz ağlının quruluşunu müəyyən edə bilsin. Daha sonra ağıldan və yaşantılardan kənara çıxıb reallığa ayıq gözlə baxsın, öz gerçək kimliyini görsün.

Kitabın adı sizi çaşdırmasın. Yalnız qadınlar üçün nəzərdə tutulmayıb. İstənilən oxucu əsərdə özünü tapa bilər. Kitab böyük filosofun mühazirələri əsasında hazırlanıb. Cinslərarası münasibətin – məişətdən siyasətə qədər bütün çalarlarını fundamental şəkildə izah edir və problemdən çıxış yollarını göstərir. Elmi uğurların üstünlüyünü insanlığı aparıb çıxardığı böhrana qədər təhlil edir. Bu mövzuda oxucuya detallı informasiya verir. Eyni zamanda, ona düşünmək imkanı yaradır.

Kitabda Antik dövrdən müasir dövrə qədər filosofların həyatı, onların əsas ideyaları və təsəvvürləri əksini tapıb. Böyük filosofların təhsil və elmə aid baxışları köhnəlmir. Kitab həm orta məktəblərin yuxarı sinif şagirdləri, həm də ali məktəb tələbələri üçün düşünmək, diskussiya aparmaq baxımından lazımlıdır. Fəlsəfi ideyaların dərki digər fənlərin qavranılmasına yol açır. Kitabda fəlsəfi ideyaların ardıcıllığına diqqət yetirilib.
İlk ekzistensialist filosoflardan sayılan danimarkalı sosial tənqidçi və teoloq Kyerkeqor kainatdan yox, canlı həyatdan yazırdı. “Mövcudluq nədir?” onun üçün ən fundamental sual idi – bütün elmi-yaradıcı fəaliyyətinin mahiyyətini bu suala cavab tapmaqda görürdü. Çünki nə Kant, nə də Hegel mövcudluq haqqında suala qənaətbəxş cavab vermişdi – onlar ilkin problemi nəzərdən qaçırmışdılar. Hər iki filosofa görə rasional sistem rasional aləmi zərurətə çevirirdi. Əql isə yalnız öz suallarına cavab verir: subyektiv “mən” əqlin sərhədləri kənarındadır. Kyerkeqor bunu yaxşı anlayırdı.
Kitab filosofun həyatı və yaradıcılığı haqqında ən vacib məlumatları yığcam şəkildə təqdim edir – zamana qənaət etməklə onu tanımaq şansı verir.
Nitsşenin “Antixrist” əsəri xristianlığa xəstəlik, na­cin­sləşmənin əlaməti kimi baxan ilk fəlsəfi işdir. Mülahizələrini güclü dəlil-sübut bazası üzərində qurmuşdu. Antik dövrlərin, qədim yunan və qədim roma alimlərinin, filosof və hüquqşünaslarının möhtəşəm mirası xristian adeptləri tərəfindən məhv edilmiş, inkar olunmuş və unudulmuşdur. Bütün bunları qaytarmaq üçün əsrlər gərək oldu, çox şey isə əbədi itirildi. Nitsşenin xristianlığı dərk etməsində açar sözlər bunlardı: “Xristianlıqda nə əxlaq, nə din gerçəkliyin heç bir nöqtəsinə toxunmur”. Onun nəzərincə din – zəif insanın şəxsi fantaziya və yanlışlıqlar dünyasına sığınıb gizlənmək cəhdidir.

Meditasiya Mark Avrelinin eramızın II əsrinin 70-ci illərində Dunay ətrafındakı müharibə zamanı yunan dilində qələmə aldığı aforistik fikirlər toplusudur. Əsər antik dövrün axırlarında böyük şöhrətə malik olub, XVI əsrdə isə Avropa filosofları arasında yeni intibahını yaşayıb.
Bu şəxsi qeydlər dünya duyumunda stoiklərin təliminə inadla sadiq qalmağa çalışan, bu görüşləri inkişaf etdirərək, insanda ruhun deyil, şüurun aparıcı rolunu etiraf edən imperatorun mahiyyətini açır. Mark Avreli şüuru Bütövün təbiətinə uyğunlaşdırmaqla ehtirassızlığa, soyuqqanlılığa nail olmağın mümkünlüyünə inanırdı.

Abunə Ol