18 May 2020 991

Karantin günlərinin mütaliəsindən - "Leon Afrikalı"

Əli İbrahimbəyli

Əsər "Qanun" nəşriyyatında çap olunub, tərcüməsi də yaxşıdır.

Bu kitabı nə üçün oxumalı?

Çünki maraqlı kitabdır.

Maraqlı kitab hansıdır?

Əgər oxuduqca özünü də orda hiss edirsənsə, kitabdan ayrılmaq istəmirsənsə, ayrılanda da ordakı hadisələri düşünür və yenidən kitaba qayıtmaq istəyirsənsə və qurtaranda xeyli təəssüflənirsənsə - deməli, yaxşı kitabdır.

Bir insanın həyatı boyu rastlaşdığı hər bir şeyi, yaşadığı hər hadisəni bu əsərdə tapa bilər – uşaqlıq xatirələri, ailə sirləri, valideyn-övlad münasibətləri, məktəb və müəllimlərlə bağlı xatirələr, dostluq, sevgi, ilk görüş, ilk qadın, ilk xəyanət, ölüm, səyahət, macəra və s.

“Leon Afrikalı” əsəri Amin Maaloufun yaradıcılığının ilk zirvəsidir. Əsər ilk dəfə 1986-cı ildə fransız dilində nəşr olunmuşdur. Roman gündəlik xatirə şəklində yazılmışdır. Qranadada dünyaya göz açan Həsən ibn Məhəmməd Qərnati – Yohannes Leon 1488-ci ildən, 1529-cu ilə qədər hər il, öz başına gələnləri, yaşadıqlarını, valideyinlərindən eşitdiyi öyrəndikləri tarixi hadisələri ilə birlikdə xatirə şəklində yazaraq oğluna vəsiyyət etmişdir. Əsər, səyyah olan Həsənin gəzdiyi şəhərlərə uyğun olaraq 4 hissədən - Qranada, Fas, Qahirə və Roma kitablarından ibarətdir.

Əsər tarixi bir şəxs olan - diplomat, coğrafiyaşünas və səyyah, müsəlman olan, ancaq sonradan dəniz quldurları tərəfindən tutularaq Roma Papasına hədiyyə edilən və zorla xristianlaşdırılan Həsənin həyatından və 40 il boyunca başına gələn hadisələrdən, dünyanın özü qədər qədim sivilzasiyalar arası münasibətlərdən, Qərb-xristian dünyası ilə müsəlman Şərqinin keşməkeşli əlaqələrindən, müsəlman- xristian-yəhudi adət-ənənələrindən, onların düşüncə və həyat tərzindən bəhs edir.

Əsər din, mədəniyyət və tarix baxımından bir çox informasiya ilə zəngin olması ilə yanaşı süjet xətti çox axıcıdır. Həm də bu hadisələr çox sadə, səmimi bir dillə yazılıb, sanki sən də bunları yaşamısan. Bir də bu əsərin Azərbaycanlı oxucusu üçün maraqlı cəhəti odur ki, orda baş verən hadisələrin əksəriyyətini (dini və milli qarşıdurma, qaçqınlıq və köçkünlük həyatı, hakimiyyətdə olanların Torpağı və milləti deyil, ancaq özlərini düşünməsi və s.) biz son 30 ildir ki, yaşayırıq. Çox təəssüf ki, bizim bu 30 illik tariximizi bədiiləşdirən bir yazarımız olmadı. Bəlkə də yanılıram. Əgər Azərbaycan ədəbiyyatında belə bir əsər varsa – dostlar söyləsin.

Əsər 15 yaşdan yuxarı istənilən insan üçün maraqlı ola bilər. Çünki hər kəs öz yaşına və yaşantılarına görə pay götürəcək. Xoş mütaliə!!!